LỄ HỘI PHÁO HOA – MỸ HỌC TRUYỀN THỐNG VÀ KỸ THUẬT HIỆN ĐẠI

Dù biết rằng lễ hội là một bộ phận quan trọng của văn hóa Nhật Bản nhưng thói quen “sợ” những chốn đông người khiến tôi chẳng mấy mặn mà với việc đi xem hội. Thêm vào đó, mùa lễ hội ở Nhật lại là mùa hè. Cảnh tượng đám đông chen chúc kéo nhau đi trong cái nóng điên người ở xứ ôn đới này khiến tôi có cảm giác... nản lòng hơn là thích thú!

Lần đầu tiên đến Kyoto, chúng tôi đang đi dạo trên đường phố thì tình cờ gặp một đám hội rước kiệu đi ngang, tạo nên quang cảnh rộn rã suốt một quãng đường. Rất đông người mặc áo trắng, quấn khăn trắng trên đầu đang ghé vai khiêng kiệu và hô vang những lời khó hiểu cứ như là... thần chú, và càng đông người hơn nữa rầm rập theo sau đoàn khiêng kiệu, mặt mũi bóng loáng và lưng áo ướt đẫm mồ hôi. Hình ảnh đầu tiên mà tôi ghi nhận về lễ hội Nhật Bản là như vậy. Và ngay từ cái lần đầu tiên ấy, tuy cũng cầm máy ảnh lên ghi hình vài cảnh để làm kỷ niệm nhưng tôi không bao giờ nghĩ rằng mình sẽ chạy theo dòng người nhễ nhại mồ hôi kia suốt cả quãng đường dài, hay thậm chí hăng hái ghé vai vào khiêng kiệu như nhiều du khách hiếu kỳ mỗi khi tình cờ gặp một đám rước trên đường phố. Cho nên lần thứ hai đến Nhật, tuy biết mình sẽ trải qua trọn một mùa hè ở Tokyo nhưng tôi cũng chẳng có ý niệm gì về việc đi xem hội, ngay cả khi được nghe bạn bè “quảng cáo” về những lễ hội quy mô lớn của vùng Kanto, mà chỉ mải mê “nghiên cứu” hệ thống thư viện ở cái nơi mình đang sống và tìm hiểu các phương án để lên kế hoạch cho chuyến leo núi Phú Sĩ.

Trong hoàn cảnh ấy, tôi đi xem hội pháo hoa cùng cô bạn ở chung nhà vì tình cảm đối với người đã lo liệu “cơ sở hạ tầng” cho cuộc sống của mình ở Tokyo hơn là vì không khí hội hè mà lúc ấy tôi vẫn chưa “ngấm” được. Ra khỏi nhà vào một chiều hè nóng bức, tôi chỉ nghĩ đến một cuộc... dạo mát khi biết mình sẽ đi về hướng bờ sông. Nhưng rồi khi vừa bước lên tàu điện, tôi đã nhận thấy không khí xung quanh khác hẳn mọi ngày. Các cô gái trẻ mặc những bộ yukata rực rỡ đủ màu, đi thành từng cặp hay từng nhóm, vẻ mặt tươi vui và chuyện trò rôm rả. Không khí hội hè càng lúc càng dâng cao và trở nên đậm đặc với vô số hình ảnh thú vị ngay trước mắt khi chúng tôi đổi sang tàu điện ngầm, khi đứng đợi người quen ở cửa soát vé và tìm đường đến chỗ hẹn cuối cùng gần điểm bắn pháo hoa. Yukata đủ màu phất phơ như bướm lượn. Nam thanh nữ tú nắm tay nhau. Có những cô nàng còn cầm theo chiếc túi vải hoa ngộ nghĩnh hay chiếc quạt xếp truyền thống làm tăng vẻ dịu dàng thanh lịch. Thỉnh thoảng lại có một anh chàng Tây phương cao lớn mặc yukata len lỏi giữa dòng người, bên cạnh một cô gái mảnh mai người bản xứ. Rồi các cụ bà cũng yukata nền nã, obi tươm tất với tóc búi cao và trâm cài đúng điệu. Rồi các nhóm thiếu niên râm ran chuyện gẫu hoặc khúc khích cười đùa...

Nơi chúng tôi xem bắn pháo hoa là sân thượng của một tòa nhà lớn. Người đi xem hội rất đông, ngồi thành từng nhóm trên những tấm vải bạt. Bia và các loại thức nhắm được bày ra. Ống kính máy ảnh xoay đủ hướng để tìm cách ghi hình. Tiếng loa phát thanh của nhân viên điều chỉnh trật tự càng làm cho không khí hội hè thêm rộn rã... Đến lúc này thì tôi đã hoàn toàn quên chuyện dạo mát mà cứ chăm chú nhìn thẳng trước mặt, nơi thỉnh thoảng vang lên tiếng nổ lớn rồi một bông hoa lửa rất to vụt hiện và nở bung giữa nền trời. Nhưng đó mới chỉ là những phát bắn thử nghiệm trong tâm trạng chờ đợi háo hức của mọi người, vì trời mùa hạ đã hơn bảy giờ mà vẫn chưa chịu tối!

Khi đêm hội pháo hoa thực sự mở màn thì mọi người dường như quên cả chuyện trò, ăn uống để tập trung chiêm ngưỡng vẻ đẹp và sự kỳ thú được tạo nên bởi những tia lửa sáng rực bừng nở giữa trời đêm. Không gian lễ hội trở nên hoành tráng và sảng khoái vô cùng. Hình ảnh thì muôn màu muôn vẻ còn âm thanh thì cực kỳ ấn tượng. Trong khoảnh khắc thưởng thức vẻ đẹp kỳ vĩ ấy, tôi mới thực sự hiểu được tinh thần của văn hóa lễ hội ở đất nước này, hiểu được sự tinh tế của người Nhật biết thưởng thức cuộc sống phù hợp với chu trình thời tiết của tự nhiên. Tôi cảm thấy trong sâu thẳm bản thân mình như cũng có một cái gì vừa bay lên, vừa bừng nở trong khoảng không bao la khoáng đạt của đêm hè. Tôi thấy mình như tan ra theo làn gió nhè nhẹ thổi từ phía dòng sông, theo những tia sáng rực rỡ huy hoàng trong chớp mắt đã biến vào bầu trời đêm mênh mông bí ẩn...

Rồi tôi chợt nhớ đến lời giới thiệu trang trọng của giáo sư hướng dẫn về lễ hội pháo hoa ở quê thầy, trong lần đầu tiên tôi được thầy mời đến thăm nhà ở một thành phố nhỏ thuộc vùng phụ cận Tokyo. Tôi chợt hiểu vì sao một người rất đỗi trầm tính và ít nói như thầy lại tỏ ra “hăng hái” với sự kiện mà tôi ngỡ là chỉ phù hợp với những người ham vui nhộn và trẻ tuổi. Thầy không chỉ giới thiệu mà còn nhiệt tình mời tôi trở lại quê thầy để xem hội pháo hoa, bằng cách nhắc đi nhắc lại lời mời trong mấy lần gặp tôi ở trường đại học.

Điều thú vị là khi tôi khoe với thầy đã đi xem pháo hoa ở gần sông Sumida và được tận mắt nhìn thấy những hình ảnh tuyệt vời thì thầy thản nhiên mà bảo rằng lễ hội ở quê thầy còn hoành tráng hơn những gì mà tôi vừa trải nghiệm, khiến tôi phải... bật cười và nhận lời đến nhà thầy để cùng với gia đình thầy xem pháo hoa lần nữa!

Lần này thì tôi thấy mình thoát ra khỏi cảnh đông người cố hữu của siêu đô thị Tokyo, thấy mình đang ở giữa thiên nhiên để thoải mái chiêm ngưỡng vẻ đẹp được tạo ra bởi trí tuệ và mỹ cảm của con người. Nơi tổ chức lễ hội là một không gian rộng lớn, gồm triền đê nối tiếp với bờ sông, gần một sân golf mướt xanh màu cỏ. Cũng yukata rực rỡ đủ màu. Cũng ống kính máy ảnh và rất nhiều màn hình ipad, iphone. Cũng bia bọt và thức nhắm trong râm ran câu chuyện. Lại có thêm một dãy hàng quán dựng tạm ở triền đê tỏa ra mùi thịt nướng và mùi chiên xào thức ăn ngào ngạt thơm lừng.

Và mọi người cũng phải đợi một lúc khá lâu cho đến khi trời tối hẳn. Tôi vốn không mấy hào hứng với “tiết mục” ăn uống trong không khí oi bức của mùa hè nên cứ... ngửa cổ lên trời nhìn những đám mây lúc hoàng hôn rồi giương ống kính lên chụp ảnh, khiến cho giáo sư ngồi bên cạnh thắc mắc hỏi đùa: “Mây ở nơi này có gì khác với mây ở Việt Nam chăng?”

Loa phát thanh được đặt ở đâu đó văng vẳng lời giới thiệu về lễ hội. Người giới thiệu có vẻ như đang nói một cách rất tỉ mỉ, rất nhiệt tình nhưng đáng tiếc là vì không gian quá rộng và nhiều gió nên tôi chỉ nghe được vài câu đứt quãng. Khi lễ hội chính thức bắt đầu và mọi người đều im lặng để tập trung thưởng thức vẻ đẹp của của những bông hoa lửa thì tiếng loa chen vào giữa những đợt pháo được bắn lên có vẻ dễ nghe hơn một chút. Tôi nhận ra người ta đang giới thiệu một cách trân trọng những “tác phẩm” pháo hoa được đưa đến tham dự lễ hội lần này. Quả thật pháo hoa được người dân nơi đây tạo ra và “đối đãi” như tác phẩm nghệ thuật thật sự! Người ta dồn mọi tâm huyết để sáng tạo ra nhiều loại mới, để làm cho hình ảnh của bông hoa lửa ngày càng đa dạng, đẹp hơn, ấn tượng hơn trong mắt người xem. Xung quanh tôi liên tiếp rộ lên những tiếng trầm trồ, xuýt xoa vì thán phục. Bầu trời đêm biến thành một bức màn nhung vĩ đại để các nghệ nhân tài hoa vẽ lên đó cả một thế giới hình ảnh muôn vẻ muôn màu. Hoa anh đào, bông cỏ lau, hoa cẩm tú cầu, trái tim, ngôi sao v.v... Bao nhiêu hình ảnh quen thuộc của cuộc sống đời thường nối tiếp nhau bừng sáng rồi biến mất. Cứ như là vũ trụ liên tục tái sinh, liên tục đổi mới trước mắt mình. Những “bông hoa” bừng nở đột ngột rồi lụi tàn trong khoảnh khắc đã vượt qua mọi lý thuyết cao siêu để giúp tôi thấu hiểu bản chất mong manh của cái đẹp và đời sống. Tôi chợt nhận ra rằng pháo hoa chẳng khác với hoa anh đào mùa xuân hay lá đỏ mùa thu, rằng lễ hội này là sân khấu tôn vinh một nền nghệ thuật rất nghiêm túc và rất điển hình của tinh thần Nhật Bản, rằng vẻ đẹp của pháo hoa là sự kết hợp tuyệt vời giữa kỹ thuật hiện đại và ý thức thẩm mỹ truyền thống... Và tôi biết ơn giáo sư hướng dẫn đã đem lại cho tôi những khoảnh khắc trải nghiệm khó quên, để tôi cảm nhận đầy đủ hơn về mỹ học Nhật Bản trong một sự kiện rất đời thường. Quả đúng như lời thầy giới thiệu, lễ hội pháo hoa ở quê thầy kéo dài hơn và để lại ấn tượng sâu sắc hơn về tính nghệ thuật so với đêm hội ở bờ sông Sumida trong rừng người chen chúc và lô nhô cao ốc che chắn bớt tầm nhìn. 

Đáng tiếc là chỉ mấy tuần sau khi tôi trở về Việt Nam, những hình ảnh tôi ghi được trong hai lần xem lễ hội pháo hoa đều đã bị... mất trộm cùng với chiếc máy tính mà tôi đã dùng trong thời gian ở Nhật! Thế là tôi không còn được xem những đoạn video kỷ niệm để tự mình sống lại với không khí lễ hội trong khoảnh khắc. Nhưng ký ức về hình ảnh, âm thanh, mùi hương, làn gió, mây trời v.v... thì vẫn còn được lưu giữ gần như nguyên vẹn trong tôi. Và biết đâu, trong thế giới thiên biến vạn hoá điệp trùng này, sự mất mát kia sẽ là một “tiền đề” xa xôi để tôi trở lại với nơi mình đã từng có những kỷ niệm đẹp, với không gian thực và hình ảnh thực để thêm một lần thưởng thức và chia sẻ...

TRĂNG XƯA

Ngày thứ nhất.

Anh chưa kịp tắt chuông báo thức thì điện thoại đã reo dồn dập.

-         Anh ạ- Giọng anh chàng trợ lý hình như cũng còn ngái ngủ- Bão số ba đã đổ bộ vào đất liền, biển động mạnh từ lúc tối qua.

-         Bão ư? Anh xoay người nhìn ra khoảng trời trắng đục bên ngoài cửa sổ- Nhưng cậu nói với tôi chuyện đó để làm gì?

-         Thưa sếp, điều đó có nghĩa là chuyến du lịch đảo của chúng ta không thực hiện được.

-         À, xin lỗi, tôi quên mất.

-         Em biết là anh đang rất mệt, nhưng em phải gọi sớm để xin ý kiến chỉ đạo của anh.

-         Chỉ đạo chuyện gì ?

-         Về lịch nghỉ phép, à không, lịch làm việc trong những ngày sắp tới.

-         Tôi hiểu rồi. Dù sao mọi việc cũng đã được sắp xếp trước khi ra quyết định, thôi cứ để mọi người nghỉ mấy hôm.

-         Nghĩa là chuyến du lịch được chuyển thành năm ngày nghỉ tự do phải không, thưa sếp ?

-         Ừ, cậu liên lạc và thông báo giúp tôi.

-         Vâng, vâng- Giọng nói hào hứng bên kia tắt lịm để lại những tiếng tít tít vang lên lạnh lùng trong máy.

Anh tần ngần buông điện thoại. Dư vị của cuộc đàm phán trên bàn tiệc tối qua cứ muốn kéo anh vùi vào chăn ngủ tiếp. Nhưng đã lâu rồi anh không có khái niệm nghỉ ngơi. Anh làm việc hối hả và say sưa như bị bản năng thúc giục. Anh gắn bó với công ty như một người đàn ông si tình bị trói buộc trong vòng tay người đàn bà cả ghen và quyến rũ. Có cảm giác công việc là lý do duy nhất để anh tồn tại trên cuộc đời này.

Chuyến công tác dài ngày vừa qua dồn lại trên bàn làm việc của anh một khối lượng giấy tờ đáng kể. Không biết nội dung cụ thể thế nào nhưng anh nghĩ cần phải bắt tay vào càng nhanh càng tốt. Ít nhất, anh phải trả lời một số thư điện tử trong buổi sáng hôm nay.

Anh nhìn kim đồng hồ như một thói quen rồi loạng choạng bước ra khỏi gian phòng ấm áp. Bên ngoài, hình như trời lại đổ mưa…

*

*       *

Ngày thứ hai.

Anh bừng tỉnh khi bóng đêm nhập nhoạng đã lan ra đặc cả gian nhà. Trời vẫn rả rích mưa và không khí nặng trĩu vì hơi nước. Dạ dày anh lại cồn cào, cứ như hai gói mì ăn liền đã bốc hơi chóng vánh trong lúc ngủ. Nhưng nghĩ đến mớ thực phẩm đóng gói sặc mùi công nghiệp nằm chỏng chơ trong bếp, anh lại lì lợm nằm yên, không phải vì lười mà vì cảm giác thèm ăn bỗng dưng biến mất.

Cảm giác hoang hoải trong gian nhà lạnh lẽo lúc mưa gió sụt sùi làm anh khó chịu. Anh vốn là người có thái độ sống tích cực với cách suy nghĩ mạch lạc và đơn giản. Đối với những việc thuộc về trách nhiệm và nằm trong khả năng của mình, anh luôn dốc sức lực và tâm huyết để theo đuổi và can thiệp đến phút cuối cùng. Với những gì nằm ngoài tầm tay, anh chấp nhận như là điều hiển nhiên và tất yếu. Anh tin rằng sau mọi nỗ lực của con người, cuộc sống này vẫn diễn ra như nó phải diễn ra. Và anh đã thành công- như đánh giá của mọi người xung quanh- với quan điểm mộc mạc và cách hành xử dứt khoát trong mọi vấn đề.

Thế mà bây giờ anh lại có cảm giác như mình  đang ngồi trên một chiếc ghế đã long chân từ lâu mà không hề hay biết.

Theo thói quen say việc, hôm nay anh đã ngồi vào máy tính từ sáng sớm. Khi cái dạ dày trống rỗng réo lên đòi năng lượng thì anh mới rời mắt khỏi màn hình.

Gọi điện thoại cho vợ, anh đợi đến sốt ruột mới nghe nàng lên tiếng.

-         Em đang ở đâu đấy ? Trưa nay mình ăn gì hả em ?

-         Em đang ép lại tóc ở tiệm làm đầu, gần nhà thôi nhưng phải đợi thuốc ngấm khoảng 2 tiếng nữa.

-         Lâu thế kia à ? Anh đói quá, nhà chẳng có gì ăn…

-         Ơ hay- Nàng bật lên như kinh ngạc- Trong bếp thiếu gì đồ gói và thịt hộp. Nếu muốn ăn món gì anh cứ gọi người ta mang đến, chứ sao lại kêu em ?

-         Không- Tự dưng anh bối rối trước thái độ của nàng- Anh muốn có một bữa cơm ở nhà, với em và con…

-         Anh làm sao vậy ? Nàng cười ngất- Thằng Huy có chế độ bán trú ở trường. Anh và em mỗi người một việc, tiện đâu thì ăn đấy, hà cớ gì phải dài cổ đợi nhau !

-         Không được- Anh bật nói như phản xạ- Rồi cũng phải nấu nướng, chứ nhà có đàn bà mà bếp núc lạnh lẽo thế kia…

Một thoáng im lặng, có lẽ vì ngạc nhiên. Rồi giọng nàng vụt trở nên khác hẳn :

-         Anh có bị dở người không đấy ? Làm giám đốc không có nghĩa là anh chỉ đạo tôi trong chuyện gia đình ! Tôi và anh bình đẳng, không ai phục vụ ai. Sao trước kia không cưới một mụ nhà quê vô học về mà lo cơm nước ? Anh đi nhậu tối ngày sáng đêm thì tôi nấu cơm để đó cho ma nó ăn à ?

Anh gác máy vội vã như một người trốn chạy. Không phải vì anh vốn được nuông chiều và chưa từng bị ai la mắng. Cũng không phải vì anh lý tưởng hóa cuộc sống gia đình. Chỉ vì đây là lần đầu tiên anh nhận ra suy nghĩ của mình lạc lõng trước một thế giới tư tưởng hoàn toàn xa lạ. Anh thành công ở cương vị lãnh đạo vì biết cách suy nghĩ như mọi người xung quanh. Nhưng bây giờ người đối thoại với anh là nàng, và cái khung giá trị mà anh xem là một lẽ hiển nhiên chợt trơ ra như một chiếc giường tre xộc xệch đặt cạnh bộ salon đường bệ và bóng bẩy…

Có tiếng đẩy cửa vọng vào từ phòng khách. Anh bật dậy. Cậu con trai mười sáu tuổi với tay bật công tắc điện và nhìn bố như người ta nhìn một diễn viên hài.

-         Mẹ chưa về hả bố ?

Câu hỏi buông ra như một lời chào và cũng chẳng cần nghe đáp lại, cậu bé khoác ba lô đi thẳng về phòng. Mấy phút sau, những âm thanh cuồng nộ chợt bùng lên, như thể căn nhà đã biến thành một quán cà phê nhạc rock. Một giọng nam trẻ trung nhưng hơi khàn đang gào lên nỗi gì gần như là tuyệt vọng. Anh có cảm giác như ai đó đang vốc từng con chữ rời rạc vãi tung tóe lên những khuôn nhạc chuệch choạng nửa mùa.

-         Nhạc gì mà lạ thế, con? Anh đẩy cửa phòng thằng bé.

Vẫn gác chân lên bàn và dán mắt vào màn hình máy tính tiếp tục trò chơi điện tử, cậu bé thốt ra một cái tựa đề cũng ngây ngô như phần nội dung thể hiện.

-         Lảm nhảm thế mà nghe được à ? Anh cáu.

Ngón tay nhấp chuột khựng lại. Cậu bé bật cười :

-         Vậy thì nghe nhạc gì hả bố ? « Tiểu đoàn 307 » hay là « Năm anh em trên một chiếc xe tăng » ? Bây giờ là thế kỷ 21 rồi bố ạ !

Thế kỷ 21 là như thế này ư ? Nếu thế thì anh chẳng còn thuộc về thế giới này. Thế giới của những tư tưởng ráo hoảnh và ngôn từ vô nghĩa. Chả lẽ người ta đang thực hiện giải cấu trúc trong âm nhạc và trong quan hệ gia đình ?

-         Tối nay con thích ăn gì ? Anh dịu giọng, như đang cố níu giữ một cái gì sắp vuột khỏi tầm tay.

-         Thôi bố ạ, con đi ngay bây giờ.

-         Mưa gió thế này mà đi đâu? Anh ngơ ngác.

-         Sinh nhật bạn con- Thằng bé vẫn nhìn anh bằng đôi mắt lạ lẫm và đắc thắng- Mưa thì đi mới vui chứ ạ. Bố ngồi ô tô mãi nên đâm ra ngại mưa chứ gì?

Anh buông tay ngồi bệt xuống sàn nhà. Chết thật, ngoại cảnh đổi thay hay là mình già đi nhiều quá? Dạ dày không còn đòi hỏi nữa nhưng anh chợt cảm thấy lả người. Một tia chớp rạch ngang trời hắt vào phòng thứ ánh sang màu xanh lạnh lẽo.

*

*      *

Ngày thứ ba.

Anh thức dậy đúng 6 giờ mặc dù không để chuông báo thức.

Hình như đã lâu lắm mới có một buổi sớm anh thức giấc mà vẫn nằm nguyên trên giường. Không còn cảm giác phải đuổi theo công việc. Không bị thôi thúc bởi ý nghĩ phải giải quyết, hủy bỏ hay sửa chữa một kế hoạch nào.

Anh giương mắt nhìn bức tường trắng nhợt như một kẻ phàm tục đang cố học phương pháp tĩnh tọa của Thiền tông. Có lẽ sau khi tìm cách để đạt được mọi thứ, người ta lại phải tìm cách để rũ bỏ mọi thứ, anh thầm nghĩ. Biết đâu vào một buổi sáng đẹp trời nào đó, sau một giấc ngủ dài người ta chợt thấy lòng ráo cạn mọi đam mê vật chất và khô kiệt cả khát vọng yêu thương. Như anh lúc này chẳng hạn. Khi công việc không còn là hấp lực và cuộc sống trơ ra như bộ mặt gã tình nhân sau cuộc chung đụng dễ dãi và chóng vánh.

Hà vẫn còn say ngủ. Nàng trở mình, hơi thở ấm nóng phả nhè nhẹ qua vai anh nhồn nhột. Bất giác anh xoay người nhìn gương mặt vợ mình lộ ra trong vầng sáng ảm đạm hắt vào từ cửa sổ.

Một gương mặt lạ lẫm như chưa từng quen biết khiến anh không khỏi giật mình! Hà đã từng gầy sọp đi mấy tuần trước khi làm lễ cưới và mập lên đáng kể sau khi sinh. Nàng cũng đã thay đổi kiểu tóc nhiều lần. Nhưng những sự kiện đó hầu như chẳng tạo ra nét gì khác biệt để anh ghi nhớ.

Anh băn khoăn tìm kiếm những đường nét đã làm cho người gần gũi nhất với mình bỗng trở nên xa lạ. Có phải vì nét mày cong sắc sảo hơn, sống mũi cao hơn hay vành môi mỏng và thẫm màu hơn? Anh chợt nhớ đến nhân vật chó sói trong câu chuyện cô bé quàng khăn đỏ và bất giác bật cười thành tiếng.

Tiếng cười lay động rèm mi, rồi đôi mắt nàng mở ra, thản nhiên và trong suốt. Trước đôi mắt ấy, anh chẳng khác gì một con thú nhồi bông mà ai đó vừa tiện tay ném lên giường ngủ của nàng.

Lạy trời! Anh thèm được nhìn một đôi mắt u ám vì đau khổ, một đôi mắt nảy lửa vì ghen tuông hay hằn học vì thù hận, miễn là đừng có vô thể hóa con người anh bằng tia nhìn dửng dưng như thế.

Tia nhìn ấy như một sức mạnh vô hình đẩy anh ngồi bật dậy.

Mình phải đi, anh tự nhủ trong khi loay hoay nấu nước pha trà. Một chuyến đi cá nhân chứ không phải là công tác. Một chuyến đi thực sự của riêng mình. Không gặp gỡ tìm kiếm một gương mặt, một bàn tay nào cả.

Hình như trong lúc anh mải mê với công việc, với chứng từ, hợp đồng và những cuộc đàm phán thương mại thì thế giới xung quanh đã thay đổi quá nhiều. Thế giới ấy không cần biết đến những thành công và thất bại của anh. Không cần biết anh yêu ghét cái gì. Không cần biết anh hạnh phúc hay đau khổ. Không cần biết anh đã tận tụy với những thứ nằm ngoài tham vọng đơn thuần của một cá nhân.

Anh không biết mình sẽ đi đâu. Nhưng anh cần cảm giác di chuyển. Anh muốn rũ bỏ ý thức bám giữ một vị trí cố định trong cuộc sống này. Anh sợ một viễn cảnh đông cứng như mớ đồ hộp của vợ anh trong tủ lạnh.

Và anh ra ga tàu hỏa. Một mình. Không mang theo trong đầu hay trong cặp da một lịch trình công tác. Anh lấy vé đến ga cuối cùng của chuyến tàu xuyên suốt Bắc- Nam.

*

*    *

Ngày thứ tư.

Cảm giác tĩnh lặng bao trùm lấy anh trong giấc ngủ chập chờn. Đến khi tỉnh hẳn, anh nhận ra tàu đang dừng trên đoạn đường sắt chạy giữa cánh đồng lúa bao la. Và trăng. Trăng lênh loang như cơn hào phóng đột ngột của đất trời sau những ngày bão rớt.

Ông cụ ngồi ở ghế bên cạnh cho anh biết đây là địa phận tỉnh R.

Một câu nói chợt dội lên trong anh từ thẳm sâu tiềm thức: “Nếu được sống ở nơi mình tự do lựa chọn, em sẽ đến R”. Đó là câu nói của Viên, cô bạn gái anh thời đại học, trong một buổi chiều thu có những sợi mưa giăng mắc tựa tơ trời. “Vì sao?”, anh lơ đãng hỏi. “Vì đó là mảnh đất bao dung đối với con người, kể cả những người đã từng bị lịch sử lên án và chối bỏ”. Anh nhăn mặt nhưng không hề ngạc nhiên. Đó là cách nói của một cô gái học sử vì đam mê hơn là vì kiếm một tấm bằng đại học. Khốn khổ thay, anh là người dốt sử và không hiểu được niềm đam mê đó, cũng như không lý giải được vì sao anh lại yêu cô.

Anh quyết định xuống ga R.

Vì ánh trăng trải vàng trên đồng lúa trả anh về với cảm thức nguyên sơ thời thơ trẻ? Hay vì một khi nhận ra mình yếu đuối, người ta muốn tìm về với mảnh đất bao dung, dù không biết lịch sử đã từng chối bỏ ai và bởi lý do gì?

Ga nhỏ nằm ở chốn vắng người, cách thị xã tỉnh lỵ hơn 30 cây số.

Tàu chỉ dừng ở ga R năm phút rồi lại tiếp tục cuộc hành trình.

Theo lời hướng dẫn của nhân viên nhà ga, anh lần theo con đường nhỏ dẫn về ngôi làng gần nhất.

Anh đi giữa cánh đồng sắp đến mùa thu hoạch, như trôi trong hương lúa ngất ngây và hương đất nồng nàn. Mà quái lạ, anh đã đi như thế này trong nhiều lần công tác, mà chẳng hề xúc động, chẳng thấy nhớ nhung. Cứ như anh sinh ra đã là một businessman sặc mùi phố thị. Thế mà giờ đây anh thèm đến nóng người cái cảm giác được lăn ra trên đồng lúa đang mùa gặt dầm dề trăng mà ngủ một giấc thật dài.

Sau bụi tre là con đường có hai hàng cau thẳng tắp dẫn vào làng. Anh nhìn thấy một thiếu phụ mặc bộ quần áo lụa sáng màu đang tha thẩn bên đường như ngóng đợi ai. Khi đến gần, anh thảng thốt trước một gương mặt ngời lên dưới ánh trăng vẻ đẹp u trầm và quý phái.

-         Chào cô- Anh buột miệng.

-         Không dám, thưa chàng! Thiếu phụ cúi đầu lễ phép.

Giọng nói dịu dàng và cách xưng hô lạ lùng làm anh thích thú.

-         Nàng biết ta ư? Anh dừng hẳn lại và nhìn nàng đăm đắm.

-         Nếu chỉ là quen biết, có lẽ cuộc đời thiếp chẳng lắm nỗi đoạn trường đến vậy! Thiếu phụ vẫn không ngẩng nhìn anh.

-         Lẽ nào ta đã làm tổn thương nàng? Nhưng nàng là ai chứ?

-         Thế chàng muốn nghĩ thiếp là ai ? Một nữ hoàng mất ngôi, một đứa trẻ mồ côi cha hay một người đàn bà bị chồng ruồng bỏ ?- Tiếng cười ngắn như bật ra từ nỗi đau bị dằn nén quá lâu- Trong cuộc đời này, hạnh ngộ là có thật, chia ly là có thật, nhưng sở hữu một con người thì chỉ là ảo giác !

-         Vậy…nàng đã gặp ta trong cảnh ngộ nào ?

-         Thuở đó, thiếp và chàng chỉ là những đứa trẻ ngây thơ bị ném vào những bàn tay tham vọng. Điên rồ thay sự đam mê quyền lực của con người ! Bởi quyền lực nào có ý nghĩa gì khi người ta có một tình yêu để hạnh phúc và đau khổ…

-         Nàng đã từng yêu ta thật đấy ư ?

-         Không phải đã từng mà là mãi mãi. Không có gì mong manh hơn số phận con người nhưng không có gì dai dẳng hơn một tình yêu đẹp đẽ và bất hạnh ! Nó hồn nhiên trước lòng người nham hiểm, thẳm sâu hơn những mưu đồ thâm độc và cao cả hơn chiếc ngai vàng của bậc đế vương !

-         Nếu thế thì hẳn nàng giận ta nhiều lắm ?

-         Sao chàng lại nói đến giận hờn ? Chỉ những tình yêu chưa đủ độ chín mới có thể biến thành thù hận. Người ta đã đẩy thiếp ra khỏi cuộc đời chàng nhưng chẳng ai tranh giành với thiếp một tình yêu trong trẻo và đau đớn. Những con người đã mất cả đời để đo đếm thiệt hơn sẽ không thể tin rằng có những thứ được hình thành và tồn tại vô điều kiện…

Một làn hương quen thuộc thoảng qua thật gần. Anh chợt nhận ra cành hoa mận trắng tinh khôi như phát sáng trên bàn tay thiếu phụ. Có vẻ gì cay đắng và nhẫn nại trong hương hoa và trong giọng nói của nàng.

-         Khuya rồi ! Nàng ngước nhìn vầng trăng cô độc trôi lơ đãng trên bầu trời thưa thớt ánh sao- Nếu muốn tìm một nơi nghỉ chân, chàng hãy đi thẳng về phía trước và rẽ phải.

-         Cảm ơn nàng- Anh cúi chào thiếu phụ trước khi dấn bước, như người ta cung kính trước một pho tượng nữ thần.

Nơi nàng chỉ cho anh là một ngôi đền nhỏ hình như đã bị bỏ hoang từ lâu lắm. Một đụn rơm lừng lững trước sân, mấy bức tường nứt nẻ và mái hiên xiêu vẹo. Anh ngả lưng xuống nền gạch lở lói và ngủ say sưa như đứa trẻ lên mười.

*

*     *

Ngày thứ năm.

Người đánh thức anh lại là anh chàng trợ lý.

-         Chiều mai mình có cuộc họp với công ty P, anh nhớ chứ ?

-         Tất nhiên.

-         Có tài liệu gì cần em chuẩn bị không, thưa sếp ?

-         Có, nhưng mình chuẩn bị xong rồi. Cảm ơn cậu.

Anh bước ra khỏi ngôi đền bỏ hoang thì gặp một người đàn ông tóc hoa râm cưỡi chiếc honda cũ mèm trờ tới.

-         Ở đây có ai chạy xe ôm không bác ? Anh chặn người đàn ông lại hỏi.

-         Ít lắm- Ông ta ngần ngại lắc đầu- Nhưng bác cần đi đâu ?

-         Tôi muốn ra ga tàu hỏa- Anh nhanh nhảu đáp.

-         Thế thì bác lên xe, ta cùng đi vậy. Tôi ra ngoài thị trấn, cũng tiện đường.

Anh thở phào nhẹ nhõm.

-         Bác không phải là người ở đây ? Người đàn ông lái xe chầm chậm và bắt chuyện.

-         Vâng. Tôi ghé thăm một người bạn cũ, nhưng không gặp- Anh thầm mong ông ta đừng hỏi gì thêm về mảnh đất này.

Chiếc xe bỗng dưng rời lối đi quang đãng ngoặt vào một ngả rẽ lầy lội và lởm chởm sống trâu.

-         Đi lối này gần hơn hả bác ? Anh dè dặt

-         Không phải- Người đàn ông chăm chú điều khiển xe tránh những vũng lầy- Vì lối kia đi qua một quãng đông người nên bị kẹt.

-         Kẹt đường ? Ở đây ư ? Anh thốt lên, gần như kinh ngạc.

-         À không. Chả là hồi sáng sớm người ta vớt được một cái xác ở khúc sông sau làng. Một cô gái trẻ và rất đẹp. Thế là mọi người cứ lũ lượt đến xem.

-         Không phải người làng hả bác ?

-         Có lẽ không. Người thì bảo đó là cô gái bán hàng ngoài chợ huyện. Người thì bảo cô ta là con một người buôn gỗ mới nhập cư ở làng bên. Lại có ai đó bảo là gái giang hồ- Lời kể bị ngắt quãng theo đoạn đường gập ghềnh chắp vá- Nhưng … điều khó hiểu là tay cô ta cứ nắm chặt một cành hoa mận trắng. Ai cũng biết là hoa mận nở cuối năm. Người làm nông luôn cảm thấy bất an trước những hiện tượng trái mùa…

Gió ban mai lùa vào chân tóc anh rờn rợn.

-         Bác có tin dị đoan không ? Anh hỏi

-         Không, nhưng tôi tin rằng tự nhiên vẫn cất giữ những điều huyền nhiệm. Con người quá nhỏ bé để có thể hiểu hết thế giới này. Vả chăng, sự kiêu ngạo và ích kỷ đã làm cho người ta trở nên mù quáng…

Ta cũng là một gã đàn ông ích kỷ và kiêu ngạo, nên mù quáng không nhận ra người đã hạnh phúc và đau khổ vì mình- Anh miên man nghĩ- Nhưng dẫu sao, ta vẫn muốn tin cuộc hội ngộ dưới ánh trăng khuya là có thật. Vì nó mang lại cho ta lời tha thứ tưởng đã bị vùi lấp từ lâu trong nghiệt ngã thăng trầm…

02/06/2006